Steden in actie: deel van de pilootprojecten opgestart
Binnen het Europese project CityTRAQ zetten de steden Antwerpen, Brugge en Gent zich in om de luchtkwaliteit te monitoren en verbeteren. Door innovatieve sensortechnologieën en nauwgezette metingen willen de steden niet alleen een nauwkeuriger beeld krijgen van de lokale luchtkwaliteit, maar ook gerichte acties ondernemen om de luchtvervuiling aan te pakken.
Pilootproject in Antwerpen
Antwerpen onderzoekt de opzet van verkeersmetingen om verbeterde luchtkwaliteitskaarten voor stedelijke beleidsontwikkeling te verkrijgen. De focus ligt op een beter begrip van de impact van zwaar verkeer op de lokale luchtvervuiling en op de impact van logistieke beleidsmaatregelen op een verbetering van de luchtkwaliteit. Meer informatie over het pilootproject volgt later.
Pilootproject in Brugge
In Brugge is afgelopen zomer een sensornetwerk geïnstalleerd doorheen de stad. 18 sensorboxen meten het fijn stof (PM2,5), stikstofdioxide (NO2) en ozon (O3). Het netwerk zal de luchtkwaliteit voor de komende twee jaar monitoren. De metingen worden gebruikt om meer inzicht te krijgen in de huidige luchtkwaliteit. Stad Brugge zal ook de impact van het actieplan luchtkwaliteit en de nauwkeurigheid van de voorspellingen van de luchtkwaliteitsmodellen kunnen evalueren. Daarnaast worden de prestaties van de sensorboxen ook geëvalueerd.
Om de burgers te informeren over de huidige luchtkwaliteit zal op verschillende plaatsen in de stad een mobiel LED-scherm geplaatst worden om de luchtkwaliteitsparameters van een of meer sensoren in de stad te visualiseren. De implementatie staat gepland voor begin 2025.
Verder zal Stad Brugge ook twee workshops organiseren voor burgers om hun eigen luchtkwaliteitssensor te bouwen. Deze sensor zal PM2,5 en PM10 meten en past in de plannen om het sensornetwerk in Brugge te versterken, in combinatie met burgerwetenschap om meer burgers te informeren over het belang van een goede luchtkwaliteit.
Binnen het pilootproject zal een actieplan luchtkwaliteit worden geïmplementeerd. De aanbesteding voor dit plan wordt momenteel afgerond en Stad Brugge zal begin 2025 starten met de eerste stappen van het plan, met behulp van de tools ontwikkeld door de VMM. Dat moet tot een lijst van maatregelen leiden die een positieve impact hebben op de luchtkwaliteit.
Pilootproject in Gent
In Gent werd eind april 2024 een nieuw wijkmobiliteitsplan geïmplementeerd in de wijk Dampoort. Sinds begin januari monitoren 13 NOx-sensorkastjes de luchtkwaliteit in deze wijk. Deze boxen zullen hun metingen voortzetten tot het einde van het jaar en worden gebruikt om de impact van het mobiliteitsplan op de luchtkwaliteit te evalueren.
Twee van de sensorboxen zijn geïnstalleerd in en nabij een schoolstraat. Deze realtime luchtkwaliteitsmetingen zullen gebruikt worden in een visualisatie in de schoolstraat. Deze visualisatie wordt momenteel ontworpen, op basis van co-creatiesessies met schoolkinderen.
Door deze pilootprojecten zet CityTRAQ concrete stappen richting gezondere steden, met luchtkwaliteitsverbeteringen die breed gedragen worden door zowel beleidsmakers als burgers.
Pilootproject in Zagreb
De Kroatische Meteorologische en Hydrologische Dienst (DHMZ) voert een pilootproject uit om de overdraagbaarheid van de CityTRAQ-ideeën en -producten van Vlaamse steden naar andere EU-steden te testen. Het doel is dat DHMZ van de Vlaamse collega’s leert hoe ze een sensornetwerk moeten opzetten en hotspots kunnen identificeren.
In Zagreb worden momenteel NO2-overschrijdingen gemeten op één locatie in het stadscentrum. Het vermoeden is dat er meer locaties zijn waar de NO2-niveaus te hoog zijn. Door een gebrek aan verkeersgegevens is het moeilijk om die locaties precies te bepalen.
Het project in Zagreb beoogt het gebruik van hoogwaardige sensoren op meerdere locaties, waaronder één nabij de officiële meetlocatie in het stadscentrum voor vergelijking. De exacte locaties worden nog bepaald in overleg met de stad Zagreb. Momenteel worden verschillende locaties overwogen, beoordeeld op basis van overlappende lagen van verkeers- en bevolkingsdichtheid, evenals locaties waar kwetsbare groepen wonen.
DHMZ maakt gebruik van de ervaring van de Stad Gent om een aanbesteding uit te voeren voor het leasen van acht sensorboxen die NO2, NO, ozon en fijn stof meten, naast waardevolle meteorologische gegevens zoals temperatuur, vochtigheid en windsnelheid en -richting. Deze sensorboxen worden binnenkort samen met de automatische meetinstrumenten geplaatst in de officiële luchtkwaliteitsstations in het centrum van Zagreb en getest op kwaliteit voordat ze op verschillende locaties in de stad worden geïnstalleerd.
DHMZ richt zich op het verkrijgen van hoogwaardige sensorgegevens en het verbeteren van verkeersgegevens, die zullen worden uitbesteed aan deskundigen op het gebied van voertuigemissies. In de komende maanden wordt een methodologie voor Zagreb ontwikkeld die een uitgebreide verkeerscampagne, gegevensverzameling en de productie van een inventaris van de verkeersemissies omvat. Deze gegevens zullen gebruikt worden gebruikt voor diagnostische en planningstools.
